Hoe worden oesters gekweekt?
De oester is een van de oudste diersoorten op deze Aarde. Er zijn fossielen van oesters gevonden die rond de 520 miljoen jaar oud zijn. Het is dan ook niet zo gek dat oesters al sinds mensenheugenis op het menu staan.
Geschiedenis
Vanouds werden wilde oesters verzameld via de oestervisserij. De wilde oesters zijn vastgehecht aan de ondergrond en vormen oesterbanken. De eerste vormen van oesterteelt vonden plaats in China. De Romein Gaius Sergius Orata introduceerde, ongeveer 100 v. Chr., de oesterteelt in het Romeinse Rijk. Ook importeerden de Romeinen wilde oesters, onder meer vanuit Gallië.
De Franse wilde oesterbanken dreigden elkaar omstreeks 1850 te overwoekeren, waarop de bioloog Victor Coste naar Italië trok, waar de oude Romeinse kweekmethode nog werd toegepast. Coste bedacht een systeem van collecteurs. Dit waren met kalk ingesmeerde dakpannen. Hier hechtten de oesterlarven zich aan vast. Deze methode wordt tot op de dag van vandaag nog veel gebruikt.
In 1853 werd door Napoleon III de oesterkweek bij wet geregeld. Aangezien de kweek te weinig oesters opleverde zocht men naar leveranciers uit het buitenland. In Nederland bestond reeds een traditie van oestervisserij in de Zuiderzee en de oostelijke Waddenzee, maar door overbevissing was deze bedrijfstak daar omstreeks 1860 al verdwenen. In Zeeland groeiden ook wilde oesters, en daar wilden de Fransen hun methoden introduceren.
Kweekmethoden
Oesters worden op verschillende manieren oesters gekweekt. In Europa worden twee methodes gebruikt; het kweken via de bodem en het kweken op zogenaamde tafels. Wat is het verschil tussen deze twee kweekmethodes?
Bodemmethode
Dit is de algemene en meest natuurlijke kweekmethode. Er worden oesterlarfjes, ook wel oesterbroed, in het water verspreid. Als de schelp gaat groeien zakken de larfjes na een aantal weken naar de bodem. Dit noemen we broedval. Liggend op de bodem groeit dit broedval uit tot oesters en voeden ze zich met de natuurlijke voeding van de zee. Deze methode wordt veel gebruikt in Zeeland. De oesters liggen altijd op de bodem en komen pas bovenwater als zij worden opgevist. Daarom kunnen Zeeuwse oesters ook beetje een aardse smaak hebben.
Tafelmethode
Naast de bodemmethode wordt de tafelmethode steeds vaker in Zeeland toegepast. Deze Franse methode heeft het voordeel minder last te hebben van oesterboorders. Deze slakken zijn in staat de oester voor een deel leeg te slurpen en te vergiftigen. Er worden korven met jonge kleine oesters op tafels in het water geplaatst. Het voedselrijke water stroomt op deze manier langs de korven waardoor de oesters zich optimaal kunnen ontwikkelen. Als het water laag staat zullen de oesters op de tafels boven het water uit komen. Dit is ideaal voor de oesterkweker als hij de oesters wil controleren.
Er zijn gespecialiseerde ‘nurseries’ waar de oesterkweker ‘naissains’ kan bestellen. Deze baby-oesters zijn dan 8 mm en worden in houten bakken in het water gelegd, totdat ze groot genoeg zijn om in een korf te gaan. Een korf is een fijnmazige mand gemaakt van kunststof. De korven liggen op houten tafels die in het water staan. De tafels vallen droog bij laag water -ideaal om bij de korven te kunnen- en staan onderwater als het vloed is. De oesterkweker keert en schud de korven herhaaldelijk, om verkleving van de oesters te voorkomen en om het zeewier niet de mogelijkheid te geven in de korf te groeien.
Na 4 tot 8 weken -afhankelijk van de temperatuur en het aantal zonuren- , worden de oesters op grootte gesorteerd in een sorteermachine. De oesters van verschillende groottes worden in nieuwe korven geplaatst om verder te groeien. Dit proces herhaalt zich wel 8 tot 10 keer, tot de oesters groot genoeg zijn. Hierna worden de oesters uit de korven gehaald en in de bodem van de zee gelegd. Hier verrijkt de oester zich met de natuurlijke voedingsstoffen uit de bodem. Na ongeveer 3 jaar en ten minste 33 keer behandeld te zijn, is de oester klaar voor consumptie.